मुलुकी अपराध संहिता, 2074

#. फौजदारी न्यायका सामान्य सिद्धान्त 

मुलुकी अपराध संहिता, २०74 

कसूर नहुने
▪︎कानून बमोजिमका काम
▪︎ तथ्यको भ्रममा परी गरेको काम
▪︎कसूर प्रमाणित नभएसम्म कसुरदार नमानिने 

▪︎बालवालिका(१० वर्ष उमेर पुगेका)ले गरेको काम

▪︎ होस ठेगानमा नरहेको व्यक्तिले गरेको काम 

▪︎मञ्जुरी लिई गरेको काम
▪︎भलाईका लागि मञ्जुरी लिई वा नलिई गरेको काम ▪︎भलाईका लागि संरक्षकको मञ्जुरी लिई गरेको काम

▪︎असल नियतले दिएको जानकारीबाट क्षति पुगेमा कसूर नहुने

▪︎ डर त्रासमा परी गरेका काम
▪︎ अन्य हानी, नोक्सानीबाट बचाउन नियतले गरेको काम ▪︎निजी (जीऊ, ज्यान वा सम्पति) रक्षाको लागि गरेको काम
▪︎ मामुली हानी नोक्सानी भएकोमा

सजाय नहुने

▪︎एउटै कसूरमा दोहोरो सजाय नहुने
▪︎कानून बमोजिम बाहेक सजाय नहुने

सजाय हुने
▪︎बालबालिकाबाट गराएको कसूरमा उमेर पुगेकोलाई
▪︎समूहबाट भएको कसूरमा सबै सदस्यलाई

अन्य

▪︎स्वच्छ सुनुवाइबाट वञ्चित नहुने,

▪︎आफ्नो विरुद्ध साक्षी  हुन कर नलाग्ने

▪︎ ज्यान लिने अधिकार नहुने
▪︎निरपेक्ष दायित्व हुने कसूरमा अपराधिक मनासाय परीक्षण नहुने

▪︎ संगठित संस्थाबाट भएको कसूरमा काम गर्ने गराउनेको आपराधिक दायित्व हुने

▪︎ अपराध पीडितलाई मुद्दाको कारवाहीको जानकारी र क्षतिपूर्ति पाउने हक

मुलकी अपराध संहिता, २०७४ को विशेषता

▪︎३ परिच्छेद र ३०८ दफा
▪︎फौजदारी न्यायका सामान्य सिद्धान्तको व्यवस्था

▪︎ कसूरको गम्भीरता अनुसार सजायको प्रकार तोकिएको

▪︎नाबालकको उमेर हद १८वर्ष कायम
कैद हुने
▪︎सामुदायिक सेवादेखि आजीवन कैदसम्मको सजाय ▪︎आजीवन कैद हुने व्यवस्था (६ प्रकारका कासूरमा)

▪︎जन्मकैद गणना गर्दा २५ वर्ष गणना गरिने

▪︎ कैदको अनुपातमा जरिवाना हुने

 ▪︎जरिवाना नतिरेमा कैद हुने

सजाय हुने / नहुने
▪︎षड्‌यन्त्र, उद्योग, दुरुत्साहन गर्न तथा मतियारलाई सजाय ▪︎बालबालिकाबाट कसूर गराएमा उमेर पुगेकालाई सजाय हुने

▪︎ 6 प्रकारका सजायहरूको व्यवस्था

▪︎१० वर्ष नपुगेका बालबालिकालाई सजाय नगरिने

कसूर
▪︎कसूरलाई सामान्य, गम्भीर र जघन्य गरी तीन भागमा विभाजन

▪︎कसुरको परिभाषा तथा सजायका सम्बन्धमा स्पष्ट अर्थ

▪︎कसूरसँग सम्बन्धित साधन जफत

विवाह

 ▪︎ विवाह उमेर 20 वर्ष तोकेको
▪︎मञ्जुरी बिनाको हाडनाता, बाल र बहुविवाह बदर हुने

अपराध पीडित

▪︎अपराध पीडितले मुद्धाको काम कारबाहीको जानकारी पाउने हक

▪︎अपराध पीडितले क्षतिपुर्ति पुनः स्थापना सहितको न्याय पाउने व्यवस्था

अन्य

 ▪︎बर्हिक्षेत्रीय अधिकार क्षेत्रको व्यस्था
▪︎आत्महत्या दुरुत्साहन, म्याच फिक्सिङ, नोट सिक्का कोर्ने लगायत‌का नयाँ कसूरलाई सजायको दायरामा ल्याइएको ।